مصاحبه حسن هلالی مدیرعامل شرکت توربین ماشین خاورمیانه با خبر گزاری فارس

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، یکی از طرح‌های بیژن زنگنه وزیر نفت که در دولت یازدهم مطرح شد، طرحی با عنوان بومی‌سازی ۱۰ قلم کالای استراتژیک در صنعت نفت بود که این طرح در سال ۹۳ با هدف حمایت از ساخت داخل و پوشش خلاءهای تکنولوژیک در حوزه تجهیزات مورد نیاز صنعت نفت مطرح شد.

این ۱۰ قلم کالای اساسی شامل تجهیزات سرچاهی و درون چاهی، پمپ‌های مربوط به چاه، مته‌های حفاری، شیرهای کنترلی، انواع لوله‌ها، الکتروموتورها، ماشین‌های دوار، فولادهای آلیاژی، ابزارهای اندازه‌گیری و ساخت پیگ هوشمند بودند.

در این بین هر چند تصمیم وزارت نفت مبنی بر بومی‌سازی ۱۰ قلم کالای اساسی نفت تصمیم درستی بوده است، اما عملا در فضای اجرایی ضروری است اقدامات تاثیر گذار و تسهیل ویژه‌ای برای همراه کردن دستگاه‌های دولتی برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی صنعت نفت انجام شود. یکی از ۱۰ قلم کالای اساسی مورد نیاز حوزه نفت و گاز ماشین‌های دوار است که در مصاحبه با حسن هلالی مدیرعامل شرکت توربین ماشین خاورمیانه به عنوان یک شرکت‌ خصوصی دانش بنیان و تولیدکننده توربین گاز منحصر به فرد ملی در محدوده کلاس ۵ مگاوات، به بررسی چالش‌های موجود در مسیر ساخت داخل این محصول و میزان موفقیت در بومی‌سازی این محصول پرداخته خواهد شد.

مشروح مصاحبه به شرح زیر است:

*شرکت توربین ماشین خاورمیانه توربین زیر کلاس ۵ مگاوات به نام تیدا را بومی‌سازی کرده است

فارس: شرکت توربین ماشین خاورمیانه چه نوع توربین‌هایی را تولید می‌کند؟ در این حوزه به چه میزان از توانمندی فنی دست یافته‌اید؟

هلالی: شرکت توربین ماشین خاورمیانه از سال ۱۳۸۰ آغاز به کار کرده است. زمانی که در این حوزه، هنوز در کشور بحث «ساخت داخل» به شکل امروز مطرح نبود، شرکت ما بر روی پشتیبانی و ساخت در ناوگان ماشین‌­های دوار در حال بهره برداری در سطح وزارت نفت متمرکز شد.

با توجه به اهمیت این نوع ماشین‌­ها در کارکرد و فعال بودن واحدهای نیروگاهی، پالایشگاهی و یا تزریق گاز، در صورت خراب شدن یا از کار افتادن این تجهیزات، واحد صنعتی با تهدیدات جدی مواجه می­‌شود. لذا تا به اکنون در تمامی برهه‌­های زمانی، شدیدترین تحریم‌­ها در حوزه تجهیزات نفتی در این بخش اعمال شده است.

ماشین­‌های دوار قلب تپنده صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌­ها است. ماشین‌های دوار از جمله توربین‌ها و کمپرسورهای سانتریفیوژ دارای دوری بین ۳۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ هزار در دقیقه هستند، بنابراین در ساخت این تجهیزات مباحث حساس و پیچیده مهندسی از جمله مباحث دینامیکی، ارتعاشاتی، ترمودینامیکی، متالورژی و کنترلی مطرح است.

از این رو در سطح جهان شاید فقط ۱۰ شرکت صاحب نام در حوزه ساخت توربین­‌ها وجود داشته باشد و در بخش کمپرسورهای سانتریفیوژی نیز همین تعداد شرکت طراح ایجاد شده‌اند و در حوزه تعمیرات تخصصی هم کمی بیشتر از این تعداد وجود دارند، لذا خدمات این تجهیزات نیز با حساسیت بین المللی مواجه است.

در این شرایط اگر نیاز کشور به ماشین‌های دوار صرفاً فقط از شرکت‌های خارجی تامین شود، قطعا در دوران تحریم‌­ها دچار مشکل اساسی خواهیم شد و می‌­شویم زیرا هر یک از این تجهیزات همراه با کد فنی خاص و منحصر به فردی هستند و در صورت خراب شدن این ماشین­‌ها، امکان تهیه قطعات آن و یا تعمیرات در بازارهای بین‌المللی وجود نخواهد داشت.

چون این کدهای فنی برخی مواقع حتی انحصاراً برای کشورها و مناطق خاص بوده و قابل ردیابی هستند. بنابراین به سادگی امکان خرید یا تامین این قطعات وجود ندارد. در واقع صنایع بهره بردار، هم در خرید ماشین‌های دوار و هم در پشتیبانی‌­های بعد از خرید با مشکل مواجه می‌شوند. در نتیجه با توجه به موارد مطرح شده و نیاز کشور و صنایع، ضرورت ساخت داخل ماشین‌های دوار توسط شرکت‌های داخلی توجیه پذیر و استراتژیک می‌­باشد.

از گذشته، شرکت‌های توربو کمپرسور نفت و مپنا در حوزه ساخت توربین‌­های گازی ۲۵ مگاوات و بیشتر اقدام کرده‌اند تا نیاز صنایع نفت و خصوصا گاز به این محصول را تامین کنند، اما در حوزه توربین‌های گاز کمتر از ۲۵ مگاوات، خلاء ساخت داخل و اتکا به توان داخل وجود داشت. توجه داشته باشید که ۷۰ تا ۸۰ درصد توربین‌های گاز صنعت نفت، گاز و پتروشیمی زیر ۲۵ مگاوات هستند، یعنی از ۱۵۰۰ توربینی که در کشور در حال بهره‌برداری است، ۲۵ درصد آنها توربین­های گاز ۲۵ مگاوات به بالا و در حدود ۷۵ درصد توربین‌ها زیر ۲۵ مگاوات است.

شرکت توربین ماشین خاورمیانه تنها شرکت بخش خصوصی است که در حوزه پشتیبانی و ساخت توربین گاز از سال ۱۳۸۱ وارد شده است. ماموریت شرکت ما برطرف نمودن نیازهای موجود برای توربین‌های زیر ۲۵ مگاوات در صنایع نفت و گاز و نیروگاهی است. اما در این مسیر با چالش‌های جدی مواجه شدیم. همچون دو شرکت گرامی دولتی که در تولید توربین بیش از ۲۵ مگاوات فعالیت می‌کنند، متاسفانه شرکت توربین ماشین خاورمیانه به عنوان بخش خصوصی تاکنون از موهبت سفارش­‌گذاری تضمینی بی­‌بهره مانده است. درحالیکه کلیه تاییدات و استانداردها را داشته و حتی تاییدیه سخت‌گیرانه انجمن نفت را با موفقیت پشت سر گذاشته است.

وجه تمایزها در شرکت توربین ماشین خاورمیانه این است که با تکیه بر دانش فنی و پتانسیل­‌های نیروی انسانی و صنعتگران داخلی توانستیم در حوزه توربین­‌های زیر ۲۵ مگاوات، اکثر توربین‌ها و ماشین‌های دوار را پشتیبانی کرده و توربین گاز بومی‌سازی شده و ساخت داخل با نام “تیدا” را نیز به صورت ۱۰۰ درصدی در داخل تولید کنیم.

این توربین کلاس زیر ۵ مگاوات را پوشش می‌­دهد و در انتقال فرآورده­‌ها و تزریق گاز به چاه‌های نفت مورد استفاده قرار می‌گیرد. به بیان دیگر توربین گاز تیدا هم در صنایع بالادستی و هم در صنایع پایین دستی کاربرد دارد و یکی از بهترین محصولات در این حوزه از صنعت در بازار جهانی است.

در حال حاضر در حال بهره برداری از حدود ۱۴۰ دستگاه از این مدل توربین در کشور هستیم و هم‌اکنون حدود ۲۲ دستگاه توربین تیدا به عنوان کمکی توربین‌های خارجی مورد استفاده قرار گرفته است. توربین تیدا بر اساس شبیه‌سازی کامل توربین‌های آمریکایی و با اعمال تغییرات خاص در آن ساخته شده است و بنده به طور قاطع عرض می­‌کنم که ساخت این دستگاه ۱۰۰ درصد بومی و داخلی است. در واقع شرکت توربین ماشین خاورمیانه موفق شد این توربین گاز را بدون وابستگی فناورانه به خارج، کاملاً ساخت داخل نماید و با مهندسی مجدد و با تغییرات در مواد و با پژوهش داخلی، محصولی تمام ایرانی تولید نماید.

*قبل از طرح ۱۰ قلم کالای اساسی نفت به توانمندی ساخت داخل توربین‌ها رسیده بودیم

فارس: تجهیزات و مواد اولیه لازم برای تولید را چگونه تامین می‌کنید؟ آیا زنجیره تامین‌کننده شما در داخل کشور ایجاد شده است؟

هلالی: شرکت توربین ماشین خاورمیانه به عنوان شرکت مادر در راستای تکمیل خدمات و پشتیبانی خود از سال ۱۳۸۰ یک گروه صنعتی تشکیل داد و توانست ۴ شرکت تامین‌کننده را تحت پوشش خود ایجاد کند. یکی از این شرکت‌­ها با نام شرکت توربین کمپرسور آسیا، ماموریت خدمات در سایت، نصب و راه‌­اندازی، به­‌روز رسانی، بهینه‌­سازی و نوسازی تجهیزات قدیم را به عهده دارد. همچنین شرکت دیگری به نام شرکت تامین کالای توربین ماشین خاورمیانه را هم ایجاد کردیم.

ما در این شرکت در طی ۲۰ ساله گذشته موفق به ایجاد بزرگترین زنجیره تامین ساخت قطعات ماشین آلات حساس در کشور شدیم که با  ۸۰ پیمانکار جزء از پایین‌­ترین سطح فناوری به بالاترین سطح فناوری ارتقا داده‌ایم و روی افزایش توان علمی و دانش فناوری و انتقال آنها به این پیمانکاران سرمایه‌گذاری ویژه‌ای کردیم.

زنجیره تامین فعال شده در سطح ملی، به ما امکان تولید نزدیک به ۳۰ هزار قطعه به طور متوسط در پنج سال گذشته برای صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها داده است. این آمار بسیار قابل توجه است، زیرا تا قبل از اینکه این شرکت ایجاد و تقویت شود، تجهیزات موردنیاز از خارج از کشور وارد می‌شد ولی اکنون این قطعات و تجهیزات به طور کامل بومی‌سازی شده است.

در کنار این شرکت‌های گروه توربین ماشین خاورمیانه، شرکت توربین ارکان ایرانیان را فعال داریم که با حضور برخی از اعضای هیئت علمی متخصصان و نخبگان دانشگاه‌های معتبر کشور نیز وظیفه طراحی توربو ماشینری و  مباحث مهندسی و ترمودینامیکی ماشین‌های دوار شامل توربین‌ها و کمپرسورهای گریز از مرکز را بر عهده دارد و در این شرکت افراد متخصصی از مقطع لیسانس تا دکترا مشغول به کار هستند و طراحی­‌های پایه انجام داده و بعضا کار تولید قطعات و تجهیزات را نیز برعهده داشته است. در گروه صنعتی توربین ماشین خاورمیانه هم اکنون بیش از ۲۲۰ نفر متخصص با ترکیب ۸۲% لیسانس، فوق لیسانس و دکتری مشغول به فعالیت هستند.

فارس: در چه سالی به توانمندی کامل برای پشتیبانی و بومی‌سازی تجهیزات زیر ۲۵ مگاوات رسیدید؟

هلالی: گروه توربین ماشین خاورمیانه در سال ۱۳۹۲ امکان ساخت و تولید توربین گاز ملی خود در کلاس ۵ مگاوات را به عنوان یک محصول نهایی اعلام کرد و بسیاری از تجهیزات دیگر را نیز پشتیبانی، بازسازی، ساخت ، رفع عیب، نوسازی و رتروفیت کردیم. بر این اساس گروه ما پیش از اینکه لیست ۱۰ قلم کالای اساسی نفت از سوی وزیر نفت مطرح شود، توانمندی ساخت داخل توربین‌ها را در قالب قراردادهایی با پژوهش و فناوری وزارت نفت و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به دست آورده بود، بدین صورت که اوایل زمان اعلام طرح لیست ۱۰ قلم کالای اساسی نفت مصادف شده بود با اواخر کار گروه توربین ماشین خاورمیانه در بومی‌سازی فناوری و پشتیبانی توربین‌های زیر ۲۵ مگاوات.

در این راستا قرار شد با تجمیع سفارشات در سطح ملی از ۴ شرکت و زیرمجموعه‌ها، از شرکت ما برای توربین گاز تیدا حمایت شود اما متاسفانه در این فرآیند چالش‌­های متعددی رخ داد و تا امروز سفارش‌­گذاری عمده، ویژه و درستی انجام نشده است. فقط در یک سفارش یک دستگاه و در سفارش دیگری دو دستگاه از ما درخواست کردند که متاسفانه آن درخواست نیز با مشکلاتی همراه است. درحالی که از محل دستاورد این فناوری هم اکنون در شرکت توربین ماشین خاورمیانه بیش از ۱۳۰ دستگاه توربین گاز سولار، در کشور بدون هیچ وابستگی در عملیات و بهره‌­برداری می باشند.

*بدنه وزارت نفت برای انعقاد قرارداد با تولیدکنندگان داخلی توربین همراهی نمی‌کند

فارس: شرکت توربین ماشین خاورمیانه با چه چالش‌­هایی در مسیر بومی‌سازی توربین‌ها مواجه شد؟

هلالی: در بحث حمایت از ساخت داخل، کارفرما و پیمانکار باید به بلوغ کافی رسیده باشند. بلوغ پیمانکار، اجرای باکیفیت و ارائه کالایی است که بتواند از لحاظ قیمت و کیفیت قابل رقابت با محصولات خارجی باشد. این چیزی بود که همواره وزیر محترم نفت نیز بر آن تاکید داشته است و ما به زعم خودمان این مسیر را طی کرده‌ایم. کارفرما نیز دو وظیفه اصلی در این راستا بر عهده دارد: ۱- اینکه نظارت‌ها را تخصصی و حرفه‌ای کند تا بتواند درست هدف ­گیری کند و به صورتی پیش نرود که تجهیزی که بابت آن قرارداد منعقد شده، مسیر تاییدیه­‌اش طی نگردد. ۲- اینکه که کارفرما باید سفارش­‌گذاری‌های متمرکز خود را کاملاً هدایت، تعریف، تعیین و ابلاغ قطعی کند و تضمین خرید ایجاد نماید. به نظر ما هیچ‌کدام از این کارها توسط کارفرماها و بهره برداران به درستی و مناسب مرتبط انجام نشده است.

فارس: آقای زنگنه اعلام کرده است، وزارت برای حمایت از ساخت داخل سیاست خرید تضمینی را در پیش گرفته است. به نظرتان چرا این سیاست اجرایی نمی‌­شود؟

هلالی: با وجود آن که یک بار وزیر نفت به صورت کتبی این مسئله را به شرکت‌های ملی و زیرمجموعه وزارت نفت دستور مستقیم دادند و تاکید شد که هرچه زودتر قراردادها ساخت داخل توربین گاز تیدا در این خصوص با این شرکت حسب ماده ۲۹، منعقد گردد، اما بدنه وزارت نفت تا امروز این کار را انجام نداده است. شرکت توربین ماشین خاورمیانه برای توربین ساخته شده خود از انجمن نفت گواهینامه کیفیت اخذ نموده، استانداردهای داخلی را به صورت ۱۰۰% پاس کرده است، در سیستم کدینگ وزارت نفت مجموعه پکیج‌های توربوپمپ، توربوکمپرسور و توربوژنراتور و نیز همه قطعات و ادوات زیرمجموعه به نام توربین ماشین خاورمیانه تغییر شاخص داخلی خورده است، ما در وندورلیست مورد تایید وزارت نفت و وزارت صمت هستیم؛ ولی در زمان سفارش‌گذاری به این شرکت توجهی کافی نمی‌شود و خرید تضمینی انجام نمی‌شود.

برای حل این مشکل به مدیریت ماشین‌­آلات در وزارت صمت مراجعه کردیم و گزارش کار در خصوص ساخت و نصب این تجهیزات ارائه شد که این شرکت دارای ثبت اختراع به نام خود بود و همچنین تمام محصولات تولیدی خود را ۱۰۰ درصد گارانتی می‌نماید. در این راستا از وزارت صمت درخواست کردیم که انحصاری بودن این تجهیزات را با توجه به اینکه در داخل کشور شرکت دیگری در این حوزه فعال نیست، به وزارت نفت و سایر دستگاه‌ها بهره بردار رسماً ابلاغ کند تا در راستای انعقاد قرارداد و سفارش گذاری با این شرکت تسهیل به عمل آید اما پاسخ وزارت صمت و مدیریت ماشین آلات به عنوان متصدی تعیین تولید یا عدم تولید یک محصول صنعتی در کشور این بود که: از کجا باید به من اثبات شود شما تنها سازنده هستید! که جای بسی تاسف و تعجب است.

شرکت ما در جهت پیشبرد فعالیت‌های ساخت داخل و high tech خود به عنوان یک شرکت دانش بنیان و به منظور همکاری با دولت در بحث تامین اعتبار این پروژه‌ها، پیشنهاد انجام کار را به صورت لیزینگ و با استفاده از محصولات نفتی و فرآورده به جای تزریق نقدینگی مطرح کرد. اما متاسفانه این مسیر هم مفید واقع نشد. به شخصه معتقد هستم مجموعه‌های وزارت نفت حداقل در این مورد می‌توانست با شرکت ما و شرکت‌های هم رده و مشابه ما در راستای رفع نیازهای خودشان در صنعت نفت همکاری متناسبی نماید. همچنین با شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب مذاکره کردیم که با توجه به نیازشان به توربین، به جای پول به ما فرآورده نفتی بدهند و ما این فرآورده را خودمان بفروشیم. در واقع خواستیم به این صورت مشکلات مالی را حل نماییم. ولی متاسفانه سازوکارهای پاسخ‌دهی به این نیازها، سر و ته و سامان مشخصی ندارد.

*گلایه از وزارت نفت به دلیل عدم تمرکز سفارش‌گذاری برای تولیدکنندگان داخلی

فارس: آیا وزارت نفت نمی‌تواند برای حل این مشکل به شما کمک کند؟ راهکار شما چیست؟

هلالی: نهادهای تحت پوشش وزارت نفت در دو گروه فعالیت دارند. ۱- پروژه‌­های جدید الاحداثی است که شرکت‌های E&P برای انجام عملیات تحت الارضی و سطح الارضی فعالیت می‌کنند. این شرکت­‌ها هرکدام به صورت مستقل کار خود را پیش می‌برند و به همین دلیل سفارش‌گذاری‌های این شرکت‌ها برای تجهیزات به صورت یکجا انجام نمی‌شود. درحالی که شیوه کار باید به این صورت باشد که وزارت نفت به این شرکت‎ها ابلاغ قطعی کند و آنها را به استفاده از تجهیزات ساخت داخل اجبار کند.

۲- پروژه­‌های قدیمی در حال بهره برداری هستند که در این پروژه­‌ها برای جایگزینی و نوسازی ناوگان فرسوده هیچ دستورالعملی وجود ندارد که منجر به انعقاد قرارداد با این شرکت در حوزه Hi-Tech گردد. در حالی که شرکت­‌های دولتی توربین ساز بزرگ کشور با دستور و سفارش وزارت نفت هر کدام بیش از ۱۰۰ دستگاه سفارش مستقیم داشته و شروع به کار کردند ولی در حوزه موضوع فعالیت این شرکت منحصر به فرد در بخش خصوصی، این تمرکز سفارش‌گذاری انجام نشده است و متولی خاصی از سوی وزارت نفت نداشته است در نتیجه کار ابتر مانده است.

* کمترین انتظارمان از وزارت نفت خرید تضمینی توربین گازی بود که انجام نشد

فارس: تاکنون چه سیاست­‌های حمایتی از سوی وزارت نفت برای شما صورت گرفته است و پیشنهاد شما در این حوزه چیست؟

هلالی: در بحث حمایت از ساخت داخل این محصول خاص و استراتژیک اعتقاد داریم که باید مرکز فرماندهی واحدی در وزارت نفت و با امکانات اجرایی و صدور ابلاغیه وجود داشته باشد.

در این راستا فعالیت و توجهی ویژه از معاونت پژوهش و فناوری و وزارت نفت که لازمه کارشان است، از آنها شاهد نبوده‌ایم و آنها کارها را به صورت دقیق تعریف و یا نظارت نکردند. در حال حاضر یک راهکار این است که وزارت نفت «صندوق ساخت داخل» ایجاد کند. براین اساس فقط سفارش­‌گذاری در اختیار شرکت بهره‌­بردار باشد و پول خرید تجهیزات در نهایت در اختیار نهادی قرار گیرد که حامی مستقیم ساخت داخل و تخصیص به این قراردادها خصوصاً فناوران است.

راهکار دوم این است که اگر وزارت نفت مشکل در فروش سوخت، نفت و فرآورده و تامین منابع مالی دارد، این کالاها را به صورت بورسی و سهمیه­‌ای به شرکت سازنده داخلی برای نقدینگی تحویل بدهد.

به عنوان مثال به این صورت که امتیاز فروش ۵۰۰ هزار بشکه فرآورده نفتی برای خرید این تجهیزات را در اختیار این شرکت بگذارد. دیگر شرکت خودش می­داند با این اوراق سوخت و فرآورده با رعایت کانال‌های رسمی تعریف شده چه کند. با این روش مشکل نبود بودجه، برای رونق ساخت داخل هم حل می­‌شود. نباید به بهانه نبود منابع مالی، به تولید داخلی ضربه زد.

این شرکت به امید خرید تضمینی وزارت نفت توربین گاز تولید کرده است در حالی که پس از ساخت این تجهیز ارزشمند و high tech استقبال لازم و در شان پروژه متاسفانه انجام نگرفت. محل مصرف این توربین­‌ها فقط صنعت نفت، گاز و پتروشیمی است. وقتی که ما این توربین گاز را که باید بابت انتقال فناوری آن حداقل ۳۰ الی ۴۰ میلیون یورو به شرکت‌های خارجی پرداخت می‌شده است را بومی‌سازی کردیم کمترین انتظارمان این بود که با توجه به استاندارد بودن آنها، این محصولات را خرید تضمینی کنند ولی انجام نشد.

فارس: چه پیشنهاد و مطالبه‌ای از وزارت نفت برای حل مشکلات شرکت توربین ماشین خاورمیانه دارید؟

هلالی: شرکت ما مسیر خود را با پیگیری در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ثبت و به عنوان یک شرکت دانش بنیان طی کرده‌ایم. در این اوضاع اقتصادی ۲۲۰ نفر از متخصص ماشین‌­های دوار، با بالاترین سواد از بهترین دانشگاه­‌ها را در بخش خصوصی و به صورت منحصر به فرد زیر سقف واحد جمع کردیم تا نیاز کشور و صنعت را به پشتیبانی  این نوع ماشین‌های حساس برطرف کنیم و تاکنون هم کارنامه بسیار خوبی و افتخارآمیزی ارائه کرده‌­ایم.

حداقل ۸ شرکت مستقل را از دل شرکت توربین ماشین خاورمیانه به وجود آمده و اکنون بدون وابستگی به شرکت مادر، نیازهای فراتر و مستقل از این شرکت را پاسخ می‌دهند. بنیان این کار در بخش خصوصی انجام شده و تقویت کرده‌­ایم. با استفاده از ۲۵۰ نفر متخصص و بدون تکیه به پتانسیل‌های خارجی و یا وام‌­های آنچنانی و کلان و یا سوبسیدهای دولتی چرخ تولید توربین را به گردش درآوردیم و هیچگاه در ۲۰ سال گذشته روند رشد نزولی نداشته‌ایم. همیشه رشد ما مثبت بوده است، اما هیچ وقت حمایت ویژه از ما به صورت سفارش تضمینی که می‌تواند برای توسعه به کار برود، صورت نگرفته است و این بلوغ کارفرمایی در استفاده از این توانمندی ملی را می­‌طلبد.

حدود پنج شرکت در کل دنیا ادعای ساخت این نوع از توربین­‌ها را دارند اما شرکت ما هیچ‌گاه مورد توجه خاص و ویژه وزارت نفت قرار نگرفت. شرکت توربین ماشین خاورمیانه از این قبیل درخواست­‌ها که به ما وام بدهید یا زمین بدهید را مطرح نکرده و هیچ گاه تا امروز از جایی وام نگرفته­ است. وقتی بخش خصوصی با این اعتماد، افتخار و خودباوری جلو آمده است، کمترین تضمین برای تقویت ادامه فعالیتش باید خرید تضمینی باشد ولی این در به روی ما باز نشده است، در حالی که وقتی شرکت‌های خارجی مانند زیمنس وارد کشور می‌شوند همه درها به رویشان باز بوده و از نهادهای مختلف چراغ سبز می‌گیرند.

امیدواریم که دست اندرکاران، مسئولین محترم و آنهایی که به خود، باور دارند به این امر توجه ویژه داشته باشند و از شعارزدگی پرهیز و در راستای اقدام اساسی در تقویت ساخت داخل برای سربلندی خود و ملت عزیز و صنعت کشور کم نگذارند.