شرکت توربین‌ ماشین خاورمیانه یکی از شرکت‌های پیشرو در بومی‌سازی صنعت ساخت ماشین دوار در کشور بوده و از بدو تاسیس در خدمت صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاهی و صنایع فولاد بوده و در ارائه خدمات تخصصی ماشین‌آلات دوار با تمرکز بر توربین‌های گاز، بخار و کمپرسورهای سانتریفیوژ فعالیت می‌کند. این شرکت در پی موفقیت در بومی‌سازی، طراحی و ساخت توربین گازی تیدا (تنها توربین گازی زیر ۲۰ مگاوات ایران) برای رسیدن به اهداف برنامه‌ریزی‌ خود را مبتنی بر همان استراتژی انجام و به‌طور موفقیت‌آمیزی به کار خود ادامه داد که این روند باعث شد تا شرکت توربین‌ ماشین  خاورمیانه، جزو یکی از سازنده­های توربین گازی در ایران قرار گیرد. این شرکت در همین راستا و با بهره­گیری از توان مهندسی داخل و نیز دانش فنی مربوط به ماشین­های دوار توانست کمپرسورهای کارخانجات احیای فولاد، (قلب پروژه احیای گازی مستقیم) که از مزیت‌های رقابتی ایران می‌باشد را مهندسی و بومی‌سازی نماید.

ماهنامه تخصصی پردازش نظر به اهمیت و جایگاه این شرکت در عرصه رونق صنایع معدنی و فلزی کشور گفت و گویی با مهندس حسن هلالی، مدیرعامل شرکت توربین‌ ماشین  خاورمیانه کرده است.

او ضمن اعلام مطلب فوق به نکات قابل تاملی اشاره کرده و می‌گوید: ادامه تحریم‌ها و شدت یافتن برخی محدودیت‌ها بالطبع در کلیه فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی تاثیر منفی داشته و این شرکت هم با وجود محدودیت‌ها و موانع مختلف با برنامه‌ریزی‌های دقیق توانسته در طول سال گذشته به موفقیت‌های مهمی در عبور از این تنگناها دست یابد.

از جمله این فعالیت‌ها صدور خدمات فنی و مهندسی به خارج از مرزها و به کشورهای هدف در زمینه تعمیرات اساسی توربین بخار نیروگاهی، تعمیرات اساسی نیروگاه‌های مجهز به توربین بخارهای ژاپنی MHI با قدرت ۲۵۰ MW و تامین قطعات‌یدکی مورد نیاز بوده، و همچنین طراحی و ساخت سیستم‌های کنترل DCS پلنت‌های جمع آوری گازی و کمپرسورهای مربوطه که در این زمینه نیز کاملا موفق عمل کرده است.

خدمات فنی و ساخت تجهیزات و ادوات بسیار حساس توربین بخار صنایع پتروشیمی و نیز توربین­های نیروگاهی، ساخت کامل روتور ۷۶ MW توربین گاز  ABB بندر امام و نصب و راه‌اندازی موفق آن که درحال بهره‌برداری است، از جمله دیگر پروژه‌های موفق این شرکت در ۲ سال اخیر به‌شمار می‌رود.

وی با تاکید بر اینکه این شرکت از دو سال قبل با سرمایه­گذاری و صرف هزینه­ای بالغ بر ده میلیارد ایجاد دانش فنی کمپرسور مورد استفاده در صنایع فولاد برای واحدهای احیای فولاد پرد (PERED) را در برنامه کاری خود داشته است. تصریح کرد که با توجه به (High-Tech) و ارزشمند بودن ادوات و قطعات و نیز توربین‌ها و کمپرسورهای تولیدی، سرمایه‌گذاری کلانی صورت گرفته تا بخشی از مشکلات حوزه صنعت و نیز معدن کشور حل شود در حالی‌که علیرغم سرمایه‌گذاری سنگین جهت R&D و توسعه کارخانه، متاسفانه به یکباره با تغییر سیاست­های بهره­برداران خصوصاً در حوزه دولتی مواجه هستیم.

مهندس حسن هلالی با اشاره به اینکه این شرکت با سابقه ۲۰ ساله در حوزه نفت و گاز، پتروشیمی و نیروگاهی و نیز معدن همواره از فارغ‌التحصیلان و نخبه‌های دانشگاه‌های برتر کشور بهره‌ برده است، خاطرنشان کرد که شرکت ملی فولاد همواره مشوق فعالیت‌های ما بوده، اما برخی قوانین مانع از ایجاد انگیزه بیشتر در توسعه کار و ارائه خدمات بیشتر می‌شود.

به گفته او، توربین‌ ماشین خاورمیانه علیرغم وجود همه مشکلات و صرفا در راستای حل مشکل صنایع کشور بنا به دعوت شرکت ملی فولاد ایران و نیز دیگر شرکت­های بهره­بردار توانست مشکل تحریم در اورهال کردن کمپرسورهای فولاد و نیز تامین قطعات یدکی و پشتیبانی تخصصی آنها را به دلیل عدم همکاری شرکت زیمنس با موفقیت کامل مرتفع کند.

مدیرعامل شرکت توربین‌ ماشین خاورمیانه با اشاره به اینکه اساساً کمپرسور یک سری قطعات نیست، بلکه یک سیستم زنده است که بر مبنای علوم و دانش مختلف بنا نهاده شده و در همین راستا هزینه‌های زیادی برای این دانش و بومی سازی و توسعه پرداخت شده، تاکید کرد که حداقل انتظار ما از مسئولین و کارفرمایان دولتی، درک شرایط همکاری و ایجاد انگیزه برای سرمایه­گذاری بیشتر در حوزه­های تخصصی که نیاز کشور است می­باشد.

وی افزود: در نمایشگاه بومی‌سازی به تشویق مسئولان ایمیدرو و شرکت ملی فولاد و معاونت معدنی، با ما تقاهم‌نامه توسعه دانش فنی کمپرسورهای مورد نظر را امضا کردند که کار را ادامه دهیم، در حالی‌که پس از سرمایه‌گذاری فراوان تغییر موضع داده و موضوعات دیگری مطرح می‌کنند. و عملاً انجام تفاهم­نامه را با مانع مواجه نموده­اند.

هلالی با اعلام اینکه کمپرسور لوب، (Lobe) 40 سال است که در صنعت ایران وجود دارد و در حال بهره­برداری می­باشد و هنوز کسی آنرا بومی‌سازی نکرده، اما کمپرسورهای پیچیده­تر را ما در کمتر از یکسال توانسته‌ایم بومی‌سازی کنیم ولی به جای همکاری به انحاء مختلف مانع از ادامه راه و نهادینه سازی دانش آن می‌شوند، گفت: کارفرمایان حق دارند در صورتی که قیمت­های با حتی یک ریال از قیمت‌های خارجی بالاتر باشد مانع از همکاری شوند، نه اینکه با زیر پا نهادن تعهدات قراردادی و اخلاقی، زمینه دلسرد شدن متخصصان و شرکت­های توانمند داخلی را فراهم آورند.

مدیرعامل شرکت توربین ‌ماشین خاورمیانه با یادآوری اینکه حسب دعوت شرکت ملی فولاد و در اوج تحریم­ها و در بحبوحه تعطیلی واحدهای PERED و ناتوانی منابع و عوامل و شرکت­های پشتیبان، از این شرکت دعوت به همکاری شد و ما با سرمایه­گذاری کامل و در مدت زمان بسیار کوتاه چهار ماهه کل تجهیزات را مونتاژ و کاملاً اورهال کردیم تا کمپرسورها با حدود ۱۰ هزار دور در دقیقه به خوبی به کار خود را ادامه دهد، ایشان تصریح کردند که ما در حالی خطرات و سختی و ریسک بالای این کار را پذیرفتیم که هیچ‌یک از شرکت‌های خارجی و داخلی حاضر به پذیرش این ریسک نشدند.

هلالی در تشریح بیشتر طرح‌های توسعه شرکت نیز گفت: توربین‌ ماشین خاورمیانه علاوه بر ارائه فعالیت‌های قبلی خود در ارتباط با تامین نیاز قطعات توربین‌های نفت و گاز و ساخت و راه‌اندازی سیستم‌های کنترل برای پلنت‌های نفتی و گازی، با ورود به عرصه صنایع فولادی و فلزی و با شناسایی و تامین نیازهای این صنعت توانسته در زمینه طراحی، ساخت و نصب کمپرسورهای مختلف، سیستم کنترل و تاسیسات جانبی به‌صورت پکیج کامل ارائه خدمات نماید.

به گفته وی این شرکت در ادامه فعالیت خود صدور خدمات فنی و مهندسی را در برنامه‌ریزی آتی مدنظر قرارداده و در رابطه با نفوذ به بازارهای هدف در بیرون از مرزها با ارائه خدمات کیفی درصدد رقابت با شرکت‌های بنام و بین‌المللی دراین صنعت است، به گونه‌ای که برای سال آتی صدور خدمات فنی و مهندسی را تا سقف حداقل ۱۲ میلیون دلار هدف‌گذاری نموده است.

او افزود: این شرکت در برنامه توسعه خود اجرای طرح EPC براساس توربین گازی ملی تیدا (Teeda) به منظور استفاده در ایستگاه‌های تقویت فشار با توربوکمپرسورها را دارد.

هلالی خاطرنشان کرد در این راستا با هدف عملیاتی کردن سیاست‌های توسعه‌ای خود برنامه‌هایی جهت آموزش نیروی انسانی متخصص و کارآمد، آموزش قطعه‌سازان و پیمانکاران و سازماندهی ایشان را در سرلوحه برنامه‌های خود قرارداده‌ایم.

مدیرعامل توربین ‌ماشین خاورمیانه تصریح کرد که طراحی، ساخت و مهندسی کمپرسورهای سانتریفیوژ مربوط به صنایع فولاد، ریومپ و بازطراحی و ارتقاء توربو کمپرسورهای فرآیندی صنایع پتروشیمی و سیستم‌های کنترل و تجهیزات جانبی آن با هدف افزایش ظرفیت تولید آنها در طرح‌های اولفین طراحی مجدد و مهندسی و نصب و راه‌‌اندازی سیستم‌های کنترل زیمنس- Gebhardt در منطقه گازی عسلویه، توسعه زنجیره تامین ماشین‌های داخلی و ارتقاء سطح بهره‌وری آنها از پتانسیل‌های فنی این شرکت می‌باشد.

هلالی معتقد است، این شرکت با استفاده از ظرفیت‌های داخلی ایجاد توسعه رویه‌های عملیاتی و قابل اجرا را مدنظر قرارداده و در قالب بخش‌خصوصی طوری اقدام به طراحی نقشه راه واقعی نموده که بتوان نتیجه محصول را صرفا با بهره‌گیری از توان شرکت‌های مهم بخش‌خصوصی استحصال نمود.

هلالی افزود: این شرکت درکنار تلاش برای خود اتکایی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، در تامین مایحتاج موتورهای دوار و قطعات مربوطه توانسته در زمینه ارائه خدمات فنی و مهندسی ارزشمند به صنایع فولاد گام‌های بلندی بردارد، هم‌اکنون برای طرح احیای فولاد به میزان هشتصد هزار تن کمپرسورهای (Process’) (Sealing’) (Cooling’) ساخته و تحویل داده شده است، به گونه‌ای که با مطالعات انجام یافته آمادگی آن‌را دارد که نسبت به مهندسی و ارتقاء کمپرسورها جهت پاسخگویی به طرح احیای بالای یک میلیون تن فولاد را به انجام برساند.

وی گفت: بازطراحی کمپرسورهای فرآیندی فولاد و ساخت سیستم‌های کنترل، تجهیزات جانبی، فیلترها و سیستم روغن‌کاری و ساخت و تامین سایر قطعات از جمله این خدمات بوده است.

مدیرعامل شرکت توربین‌ ماشین خاورمیانه در پاسخ به این سوال که این شرکت در راستای گسترش فعالیت‌های خود، با چه مشکلات احتمالی مواجه است و برای حل آن، چه راه‌کارهایی پیشنهاد می‌نمایید، اظهار داشت: مسلماً شرکت برای انجام پروژه‌های خود نیازمند تامین مواداولیه و حمایت سیستم اجرایی کشور می‌باشد، زیرا اراده کاری جهت Vendor‌سازی و تقویت آن می‌تواند در بالا بردن کیفیت کاری شرکت‌های تخصصی مفید واقع شود. امروز کشور نیازمند تغییر نگرش سیستم به شرکت‌های دانش‌محور و عمق بخشیدن به قوانین و مقررات و نظارت‌های فنی است، بنابراین اجرای برنامه‌های بزرگ فنی و مهندسی حمایت بی‌دریغ متولیان و مسوولان مربوطه را می‌طلبد.

هلالی معتقد است، تمام اقدامات باید در جهت حمایت و تقویت سازندگان با سابقه و توسعه کمی و کیفی و تجهیز قطعه‌سازان باشد تا ضمن حفظ کیفیت‌های رقابتی و ارتقاء تولید در بین سازندگان نسبت به ایجاد اشتغال و توسعه به صورت زنجیره‌ای در کارگاه‌ها و کارخانه‌های قطعه‌ساز اقدام شود، و در ضمن آن ضروری است که به هر مقدار ممکن از تعداد شرکت‌های دولتی و خصولتی کاسته شود. این در حالی است که تقویت بخش‌خصوصی متخصص و وضع قوانین برای تامین منابع مالی از طریق LC‌های ریالی داخلی، تسهیلات با نرخ پایینی و سایر منابع می‌تواند شرکت‌ها را در انجام رسالتشان مساعدت نماید.

هلالی گفت:برای مقابله با هرگونه تحریم و تهدید از بیرون و برای تحکیم پایه‌های تولید و اقتصاد کشور و از طرف دیگر برای تحقق جهش تولید در داخل انتظار می‌رود که مسئولین و متولیان برنامه‌ریز در کشور حمایت سیستماتیک از متخصصین و سازندگان داخلی و زنجیره‌های تولید را مدنظر قرار دهند. به اعتقاد او، افزایش و ایجاد انعطاف در تامین مالی شرکت‌ها و پروژه‌ها از هر طریق ممکن و وضع قوانین حمایتی و اصلاح ساختار و تعمیق مقررات مربوط به مناقصات تخصصی می‌تواند در تقویت بنیه علمی، فنی و توسعه صنایع مادر بسیار مفید واقع شود.

وی افزود: حوزه کاری این شرکت که به عنوان صنعت تخصصی در حوزه نفتی، نیروگاهی و معادن و فولاد بشمار می‌رود در اقتصاد متاثر از تحریم‌ها، پایین آمدن قیمت و فروش نفت، بروز بیماری کرونا و نهایتاً پایین آمدن درآمدهای ملی و کسری بودجه دولت و نیز اوضاع بهم ریخته جهانی، نیازمند حمایت‌های ویژه نهادهای سیاست‌گزار و اجرایی دارد، چرخه عظیم این صنعت بدون توجه خاص به این بخش که از وابستگی در یکی از مهم‌ترین نیازهایش نجات داده می‌تواند در توسعه، رشد و شکوفایی استعدادها و پتانسیل‌های داخلی و نهایتاً جهش تولید به عنوان استراتژی راهبردی برای تقویت زیرساخت‌های صنعت در سال ۹۹ مطرح گردیده و بسیار راهگشا باشد.

 در این راستا، اعمال سیاست‌های حمایتی از جمله هموار ساختن مشکلات ارزی، پرداخت مطالبات بنگاه‌های تولیدی با تامین مالی از طرق مختلف و تشکیل صندوق‌های حمایتی و نیز اعلام مشخصات فنی و مهندسی نیازمندی‌های بخش‌ صنعت، نفت، نیرو و معدن به سازندگان داخلی و اجرای ساز و کارهای مناسب در قانون مناقصات، اصلاح و تغییر نگرش مدیران به جهت مثبت و اعتماد به سازندگان داخلی و باورداشتن ایشان نه تنها با هزینه بسیار کم، تا حد زیادی می­تواند از آثار مخرب تحریم بکاهد، بلکه همانطوری‌که متخصصین داخلی تاکنون به اثبات رسانده‌اند این توانمندی را دارند که در زمینه‌های مختلف و بسیار پیچیده صنعتی به رقابت با پیشروان بین‌المللی بپردازند.

مدیرعامل توربین‌ ماشین خاورمیانه با اعلام اینکه اساساً ماشین‌دوار و کمپرسورها به‌عنوان دستگاه‌های حساس جایگاه ویژه‌ای در صنایع نفتی و معدنی دارند،تصریح کرد که بحث تامین تجهیزات جانبی و از طرف دیگر مصرف انرژی کمتر با بهره‌وری بیشتر از این دستگاه‌ها موجب شده تا اهل علم و تکنولوژی در دهه اخیر توجه بیشتری به این مقوله داشته باشند.

 وی افزود: برهمین پایه است که در طرح‌های Midrex امریکایی که در آن به جای کمپرسورها با جابجایی مثبت LOBE سانتریفیوژها به‌عنوان صنعتی نوپا مطرح شده است و کشورهایی همچون هند، کره‌جنوبی، امریکا، برزیل به دنبال توسعه این صنعت هستند.

لاجرم به دلیل اهمیت و جایگاه ویژه ماشین‌های دوار و کمپرسورهای فرآیندی و گریز از مرکز و کمپرسورهای سانتریفیوژ در صنعت انرژی، نفت و معادن و فولاد و نیز با عنایت به نو بودن تکنولوژی‌ها در این عرصه و عدم آشنایی زیاد تولیدکنندگان فولاد و فعالان اقتصادی به این امر، مسلماً زمینه جدید و بزرگی برای توسعه فعالیت متخصصین این نوع دستگاه‌ها مطرح گردیده است.

 مضافاً اینکه کمپرسورهای استفاده شده در صنعت فولاد از تکنولوژی اینتگرالی هستند که طراحی پیچیده و پیشرفته برای بازدهی و عملکرد بالاتر و بهتر را دارند. این نوع تکنولوژی به شما اجازه می‌دهد که درجه آزادی بیشتری در طراحی کمپرسور، و امکان طراحی کمپرسورهای بهینه‌تر را داشته باشید. مزیتی که تکنولوژی این تیپ از کمپرسورها برای کارخانه ایجاد می‌کند این است که گویی شما چند کمپرسور خریده‌اید (هندسه متغیر)، ولی هزینه یک کمپرسور را پرداخت کرده‌اید.

وی افزود: با توسعه‌ و پیشرفت و تجاری‌سازی بیشتر این تکنولوژی، آینده‌ کمپرسورهای سانتریفیوژ (در کل دنیا) بیشتر به سمت همین کمپرسورهای اینتگرالی خواهد بود. ما در این دو سال سعی کردیم در کنار یک پروژه واقعی و رفع نیازصنایع ، هر چه بیشتر کشور را در داشتن این فناوری مجهز کنیم و علاوه بر بومی‌سازی تکنولوژی ساخت، دانش طراحی و مهندسی این کمپرسورها را نیز داخلی کنیم که بتوانیم برنامه توسعه‌ خود را پیاده کنیم.

هلالی خاطرنشان کرد که رویه‌ و راهبرد خاص این شرکت که حاصل تجربه ما در بومی‌سازی موفق توربین‌های صنعت نفت است، این فرصت را ایجاد کرده که علاوه بر رفع نیاز فعلی کشور، نیازهای آتی در صنعت فولاد و حتی صنایع دیگر را نیز با تکیه بر مهندسی و طراحی بومی برطرف گردد. این ظرفیت در مجموعه‌ ما وجود دارد که بتوان با ارتقای این کمپرسورها ظرفیت کارخانه‌های تولیدی را افزایش داد و یا کارخانه‌های با ظرفیت مگاماژول طراحی و اجرا کرد.

مدیرعامل توربین‌ ماشین خاورمیانه با اشاره به اینکه برای این شرکت و متخصصین آن که در زمره نخستین مبتکران دانش بنیان و پیشرو در این عرصه از صنعت می‌باشند، فعالیت در زمینه تولید توربین کمپرسورهای ویژه صنعت فولاد، پدیده مبارکی است، تاکید کرد که به اتفاق باید با آموزش مدیران و اهل فن ایشان را در اثبات بهینه بودن این نوع کمپرسورها از نظر کارایی و مصرف انرژی توجیه نماییم.

وی در پایان تصریح کرد مشکلات و راه‌حل‌ها بر دوستان و اهل فن روشن است ولی آنچه در ادامه باید گفت این است که کاروان صنعت این مرز و بوم جهت رسیدن به مقصد خودکفایی و عدم وابستگی نیازمند عزم ملی است و این اتفاق نمی‌افتد، مگر با اراده دولت، مجلس و ارتقای بینش و علم فن‌آوران و سازندگان و تا به‌حال ثابت شده پای هر کار که ایستاده‌ایم توانسته‌ایم.